A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W X Z

Tomaat

Er zijn tomaten voor de binnen- en buitenteelt.

Je bekijkt de voor mobiel aangepaste versie van de pagina.
Die voor tablets, laptop en desktop biedt ook algemene informatie, zoals herkomst en teelt.

Foto: Rasbak CC BY-SA 3.0

Tomaten – behoren tot de nachtschadefamilie (Solanaceae). Tomaten zaaien in maart voor in de kas of op de warme vensterbank. Zodra de plantjes groot genoeg zijn om te verpotten, zet ze dan ieder in een eigen pot voor in de kas of serre. Er zijn ook tomaten voor de buitenteelt. Voorzaaien in kas of op de warme vensterbank in maart en half mei, na de IJsheiligen, kunnen de tomatenplanten naar buiten. Zet de tomaten op een zonnige en beschutte plek in de tuin. Een afdakje helpt tegen de regen, want tomaten zijn net als de aardappel erg gevoelig voor Phytophthora.
Zodra de tomaten beginnen te kleuren moeten ze worden opgebonden en er moeten de uitlopers in de bladoksels worden verwijderd worden (dieven).
Tomaten worden wel tot sneller bloeien geforceerd door na het (uit)planten enige tijd karig te zijn met water geven. Daardoor gaan ze eerder bloeien en hoe eerder de bloei, hoe eerder de oogst. Deze wijze van forceren maakt de kans op neusrot echter wat groter, omdat juist regelmaat (zelfde tijdstip en zelfde hoeveelheid) watergeven neusrot en het barsten van de bijna rijpe tomaten helpt voorkomen.
Tomaten behoren net als de aardappel en de aubergine tot de familie van de nachtschaden. Ook tomatenplanten bevatten tomatine (zusje van solanine), op de rijpe tomaten na.

Plaaginsect

Perzikluis op blad, bestrijding, plantenplaag
Groene perzikluis, foto Scott Bauer – CC Public Domain

Gekruld bladeren; hier en daar zit een luis van ongeveer 2 mm grootte: groene perzikluis.

herkennen plaaginsect
Kaswittevlieg, foto: Gaucho – CC BY-SA 3.0

Blad wordt geel en bobbelig; eitjes aan de onderzijde blad: kaswittevlieg.

herkennen eitejs en kevertjes bessenschildwants
Kevertjes net uit de eitjes, foto: Marlou Hesseling – Jansen

Kevertjes net uit het ei: bessenschildwants (Dolycoris baccarum).

Schimmels & ziektes

herkennen Phytophtora
Tomatenziekte, foto: Rasbak CC BY-SA 3.0

Bruine plekken op blad en stengels: tomatenziekte (Phytophthora).

Herkennen van alternaria op tomaat
Bruine vlekken op blad van tomaat, foto: Jerzy Opioła – CC BY-SA 4.0

Kleine bruine vlekjes op het blad, uitgroeiend tot grote vlekken, waarna het blad vergeelt, krult en afsterft: Alternaria.

Botrytis, foto: Tim De Mesmaeker

Beginnende grauwe schimmel (Botrytis ssp.) op tomaten.

herkennen grauwe schimmel op tomatenplant
Grauwe schimmel op tomaat, foto: Rasbak – CC BY-SA 3.0

Tomatenplant bedekt door grijs schimmelpluis: grauwe schimmel (Botrytis ssp.).

Bacteriekanker op tomaat, foto: Alan Collmer – CC0 Public Domain

Op het blad ontstaan bruine vlekken, waarna blad vroegtijdig afvalt: bacteriekanker.

Bladeren aan het uiteinde van een stengel verwelken, waarbij het blad niet omkrult of oprolt. Daarna volgen meer topbladeren. Een doorgesneden aangetaste stengel vertoont bacterieslijm: Ralstonia solanacearum (bruinrot).

Herkennen van Tomato Brown Rugose Fruit Virus
Mozaïkpatroon: Tomato Brown Rugose Fruit Virus, foto: EPPO global database

Stippen en gele vlekken op de tomaten, mozaïekpatroon op nieuw blad in de kop van de plant en jonge scheuten, gevolgd door mozaïekpatroon op tomaten: Tomato Brown Rugose Fruit Virus (ToBRFV).

Overig

Neusrot, foto: Astrid

Bruine, droge plekken aan de onderkant van de tomaat: neusrot door onevenwichtige voeding.

tomaat, kalkgebrek
Neusrot door calciumgebrek, foto: Amun Chouhan

Verdiepte, rotte plekken aan de boven- of onderkant van tomaten: neusrot, ontstaan door calciumgebrek in combinatie met te weinig water.

herkennen boriumtekort bij tomaat
Groeipunten sterven af foto Goldlocki CC BY SA 30

Door een te hoge of te lage pH sterven de groeipunten af: een tekort aan het spoorelement boor (borium).

Tomaten tonen watervlekken – geef de planten water bij de wortels.

Teveel water, foto: Justine Be.

Tomaten scheuren in laatste fase van rijping: onregelmatig een teveel aan water (regen).

Bladstengeltjes groeien uit de bladoksels: uitlopers onvoldoende verwijderd – dieven.

Bladeren verkleuren van donkergroen naar roodbruine en de bladranden vergelen. De tomaten worden niet meer rood: kaliumgebrek (randjesziekte).

herkennen van wortelvorming op de stengel van een tomatenplant
Wortelvorming op de stengel van een tomaat, foto: Monica Teunissen

Op de stengels ontstaat wortelgroei: dit is bij sommige soorten tomatenplanten heel normaal. Als je zo’n stengel met wortelvorming onder de aarde stopt of in een beker water, groeien de wortels gewoon door en ontstaat er een nieuwe plant.

Aangevreten tomaten
Door muizen half opgegeten tomaat, foto: MergenMetz

Muizen vreten soms tomaten aan. Ze kunnen gemakkelijk langs de steel omhoog klimmen. Achtergebleven muizenpoepjes verraden hun aanwezigheid.

herkennen oorzaak gele vlekken op tomatenplant
Gele vlekken op het jonge blad, foto: CC0 Public Domain

Gele vlekken op het jonge blad: overbemesting door te rijke (pot)grond. Veel water geven om verbranding te voorkomen; plant herstelt zich in de loop van het seizoen. Bemesten van de volwassen plant is overbodig.

herkennen pelorische bloem
Bijzonder gevormde bloem, foto Barry Taylor

Merkwaardig gevormde bloem aan de top van de tomatenplant: pelorische topbloem. Gewone bloemen hebben vijf onderling vergroeide bloembladen. Pelorische bloemen hebben acht tot dertien vergroeide bloembladen. Soms ontstaan deze bijzondere bloemen; bij vingerhoedskruid komt het regelmatig voor. Kan geen kwaad.

herkennen zonschade aan tomaten
Zonschade aan rijpende tomaten, foto: Luc Van Simaeys

Bij niet afgedekte tomaten ontstaat tijdens een hittegolf gemakkelijk zonnebrand. Voorkom dit door de tomaten tijdig af te schermen met vitrage of met een parasol. Knip het blad niet weg, want dat geeft schaduw. Geef ruim water. Verwijder de verbrande vruchten.

herkennen schade door ratten
Forse schade door rattenvraat, foto: Ria van Gael

Ratten kunnen forse schade aanrichten bij rijpende tomaten.

Verwante onderwerpen